Depresja u nastolatków i młodzieży – jak rozpoznać, jak rozmawiać?

Lata dojrzewania mogą być niezwykle trudne, a depresja nastolatków występuje obecnie znacznie częściej, niż wielu z nas zdaje sobie z tego sprawę. W rzeczywistości szacuje się, że jeden na pięciu nastolatków może mieć objawy tego zaburzenia. Depresja u nastolatków jest wysoce uleczalna, dlatego warto mieć świadomość, jakie są jej przyczyny i objawy, aby móc skutecznie pomóc.

Depresja u nastolatków – najczęstsze przyczyny

Czynniki biologiczne, takie jak geny, mogą zwiększać ryzyko zachorowania. Depresja wśród młodzieży bywa związana z wieloma innymi problemami zdrowia psychicznego, w tym zaburzeniami odżywiania, samookaleczeniami, lękami, ADHD lub zaburzeniami uczenia się. Podobnie jak niepełnosprawność fizyczna lub choroba przewlekła, które również mogą stanowić przyczyny depresji u nastolatków. Istnieje również szereg czynników zewnętrznych, które mogą sprawić, że dziecko zacznie mieć objawy depresji.

Sytuacje i warunki środowiskowe, które mogą stanowić przyczyny depresji u nastolatków:

• bycie zastraszanym przez rówieśników może zwiększać stres w życiu nastolatka i wpływać na jego samoocenę. To z kolei może wywołać uczucie intensywnej bezradności i beznadziejności;
• przeszłe urazy spowodowane przemocą lub nadużyciami mogą narazić nastolatków na depresję, a także zespół stresu pourazowego (PTSD). Wydarzenia, takie jak utrata bliskiej osoby, również mogą wywołać stan depresyjny;
• brak wsparcia społecznego. Nastolatki, które czują się pozbawione wsparcia ze strony rodziny lub rówieśników, są zagrożone depresją;
• inne przyczyny depresji u nastolatków mogą obejmować nadużywanie alkoholu i narkotyków, problemy rodzinne i trudności w nauce. Depresja może również powodować lub pogorszyć te problemy, tworząc cykl, który należy przerwać.

Depresja i korzystanie z mediów społecznościowych

Niektóre badania wykazują związek między depresją a korzystaniem z mediów społecznościowych. Interakcje online mogą być emocjonalnie niesatysfakcjonujące lub zwiększać strach przed przegapieniem (FOMO). Na przykład Twoje dziecko może zobaczyć zdjęcia swoich rówieśników spędzających razem czas i poczuć się wykluczony.

Nastolatki w mediach społecznościowych porównują swój wygląd i życie z życiem swoich rówieśników. A to wpływa destrukcyjnie na poczucie własnej wartości. Co więcej, nastolatki zamieniły aktywność fizyczną i rozwijanie zainteresowań na bezmyślne scrollowanie filmików. Badania pokazują, że siedzący tryb życia i brak zainteresowań ma negatywny wpływ na zdrowie psychiczne. Zbyt dużo czasu spędzanego w mediach społecznościowych często zakłóca rutynę snu, pośrednio wpływając na nastrój i zdrowie.

Zatem jako przyczyny depresji u nastolatków możemy uznać również media społecznościowe, które znacząco wpłynęły na postrzeganie rzeczywistości i tryb życia młodych ludzi.

Objawy depresji u nastolatków

Depresja młodzieży może wyglądać zupełnie inaczej niż u dorosłych. Następujące oznaki i objawy depresji u nastolatków, które występują częściej niż u osób starszych to:

• drażliwość lub zły nastrój – jak już wspomniano, drażliwość, a nie smutek, jest często dominującym nastrojem. Nastolatek z depresją może być zrzędliwy, wrogi, sfrustrowany lub skłonny do wybuchów gniewu;
• niewyjaśnione bóle – nastolatki z depresją często skarżą się na dolegliwości fizyczne, takie jak bóle głowy czy brzucha. Jeśli dokładne badanie fizykalne nie ujawni przyczyny medycznej, te bóle mogą wskazywać na depresję;
• wyjątkowa wrażliwość na krytykę – nastolatki są nękane poczuciem bezwartościowości, co czyni je niezwykle podatnymi na krytykę, odrzucenie i porażkę;
• częściowa izolacja – podczas gdy dorośli mają tendencję do izolowania się w depresji, nastolatki zwykle utrzymują przynajmniej kilka przyjaźni, natomiast wyraźnie odsuwają się od rodziny.

Jeśli nie masz pewności, czy Twoje dziecko ma depresję, czy po prostu zachowuje się jak na wiek dojrzewania przystało, zastanów się, jak długo utrzymują się objawy, jak poważne są i jak różni się jego zachowanie od znanego Ci standardu. Hormony i stres mogą wyjaśniać sporadyczne napady lęku u nastolatków, ale nie ciągłe i niesłabnące nieszczęście, letarg czy drażliwość.

Nastolatkowie z poważną depresją, zwłaszcza ci, którzy również nadużywają alkoholu lub narkotyków, często myślą o samobójstwie, mówią o nim lub podejmują próby samobójcze. Dlatego bardzo ważne jest, aby poważnie traktować wszystkie objawy depresji.

Znaki ostrzegawcze przed samobójstwem, na które należy zwrócić uwagę to:

• rozmowy lub żarty na temat popełnienia samobójstwa;
• mówienie takich rzeczy jak: „Lepiej byłoby, gdybym umarł”, „Chciałbym zniknąć na zawsze” lub „Nie ma wyjścia”;
• pozytywne wypowiadanie się na temat śmierci lub idealizowanie umierania;
• pisanie opowiadań i wierszy o śmierci, umieraniu lub samobójstwie;
• pozornie lekkomyślne zachowanie lub liczne wypadki skutkujące obrażeniami;
• rozdawanie cennych rzeczy;
• pożegnanie z przyjaciółmi i rodziną jak po raz ostatni;
• poszukiwanie broni, pigułek lub innych sposobów na samobójstwo.

Co robić i co mówić nastolatkowi w depresji?

Nieleczona depresja jest bardzo szkodliwa, więc nie czekaj, mając nadzieję, że niepokojące objawy znikną. Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko w wieku nastoletnim ma depresję, przedstaw swoje obawy w pełen miłości, nieoceniający sposób. Nawet jeśli nie masz pewności, czy problemem jest depresja, kłopotliwe zachowania i emocje, które widzisz, są oznakami problemu, którym należy się zająć.

Co mówić nastolatkowi w depresji? Rozpocznij dialog, informując nastolatka, jakie konkretne objawy depresji zauważyłeś i dlaczego Cię martwią. Następnie poproś dziecko, aby opowiedziało o tym, przez co przechodzi – i bądź gotowy i chętny do prawdziwego słuchania. Powstrzymaj się od zadawania wielu pytań, ale wyjaśnij, że zapewnisz wszelkie wsparcie, jakiego potrzebuje.

Umów dziecko do specjalisty, postaraj się, by wizyta odbyła się jak najszybciej. Oznacza to skorzystanie z prywatnej praktyki. W ramach pakietu ubezpieczeniowego Assistance Zdrowie pokrywamy koszty jednej wizyty u psychologa     . Pomoc lekarza specjalisty jest niezbędna, by wyleczyć Twoje dziecko z depresji.

Depresja u młodzieży – podsumowanie

Jako rodzic możesz skupić całą swoją energię i uwagę na przygnębionym nastolatku i zaniedbywać własne potrzeby oraz potrzeby innych członków rodziny. Jednak niezwykle ważne jest, abyście nadal dbali o siebie w tym trudnym czasie.

Przede wszystkim oznacza to sięganie po bardzo potrzebne wsparcie. Nie możesz zrobić wszystkiego sama, więc skorzystaj z pomocy rodziny i przyjaciół. My również chcemy pomóc – w ramach pakietu ubezpieczeniowego LINK4 Mama i Tata oferujemy Ci realną pomoc w tej trudnej sytuacji. Na przykład konsultację psychologiczną dla rodziców w ramach ubezpieczenia Assistance Zdrowie. Posiadanie własnego systemu wsparcia pomoże ci zachować zdrowie i pozytywne nastawienie.

Szczegółowe informacje o produktach sprawdź w OWU Mama i OWU Dziecko dostępnych na www.link4mama.pl.