Fobia szkolna – gdy lęk przed szkołą staje się problemem
Twoje dziecko od pewnego czasu z oporem wstaje rano do szkoły, podczas gdy jeszcze kilka tygodni temu z radością opowiadało o spędzonym dniu nauki? Coraz częściej w niedzielę wieczorem sygnalizuje ból brzucha, jest rozdrażnione, wymyśla różne powody, by rano nie iść do przedszkola? Być może problemem, który Was dotyczy, jest fobia szkolna, nazywana przez specjalistów także skolionofobią albo didaskaleinofobią.
Fobia szkolna to lęk przed szkołą, który dotyka dzieci i młodzież w każdym wieku. Strach przed szkołą może być lękiem samym w sobie, albo dotyczyć konkretnych, powtarzających się sytuacji, takich jak odpowiedź przy tablicy, rozmowa z nauczycielem lub kontakt z innymi kolegami z klasy. Bywa, że fobia szkolna wiąże się z reakcjami i zachowaniami innych dzieci na określoną cechę Twojego dziecka.
Może współwystępować z niepowodzeniami w szkole, jednak najczęściej dotyka dzieci bardzo ambitnych, nieśmiałych, z wysokimi aspiracjami lub tych, które obawiają się, że nie sprostają wygórowanym oczekiwaniom rodziców. Jakie są przyczyny tego, że dziecko nie chce chodzić do szkoły?
Fobia szkolna. Jakie są jej przyczyny?
Uważa się, że na fobię szkolną cierpi ok. 5% dzieci, niezależnie od rodzaju szkoły i poziomu nauczania. Skolionofobia częściej dotyczy chłopców niż dziewczynek. To, czy wystąpi u konkretnego dziecka, zależy w dużej mierze od jego indywidualnych cech charakteru, osobowości, relacji z rodzicami w domu oraz rodzeństwem i poczucia bezpieczeństwa. Strach przed szkołą nigdy nie jest bezpodstawny. Jakie są najczęstsze przyczyny lęku wśród najmłodszych?
Lęk separacyjny
Lęk przed szkołą, związany z pozostawieniem dziecka przez rodziców w nowym miejscu, dotyczy głównie maluchów w wieku przedszkolnym i uczniów pierwszych klas szkoły podstawowej. Strach może się pojawiać, gdy uczeń zmienia miejsce zamieszkania i przenosi się do nowej szkoły, zwłaszcza wtedy, gdy wchodzi w nową grupę rówieśniczą lub nauka odbywa się w innym języku.
Przedszkolaki boją się nowego miejsca, czas to dla nich pojęcie abstrakcyjne – nie potrafią wyobrazić sobie, kiedy mama lub tata pojawią się znowu, obawiają się, że zostaną w przedszkolu na zawsze.
Problemy z rówieśnikami
Trudności z ułożeniem relacji z kolegami z klasy to jeden z najpopularniejszych powodów fobii szkolnej. Skolionofobia może wiązać się ze straszeniem, biciem lub szykanowaniem dziecka przez pozostałych kolegów. Bywa efektem wyśmiewania dziecka przez innych uczniów z powodu odmiennego wyglądu, stroju, braku określonych przyborów szkolnych lub luksusowej odzieży, a nawet własnego telefonu.
Fobia szkolna może wystąpić w konsekwencji nawet jednego, z pozoru błahego, zdarzenia – np. wypowiedzi na forum klasy, podczas której dziecko udzieliło niewłaściwej odpowiedzi lub przekręciło jakieś słowo.
Oczekiwania rodziców i nauczycieli
Skolionofobia dotyka dzieci bardzo ambitnych, które przejmują się opiniami rodziców i nauczycieli. Gdy dziecko nie chce chodzić do szkoły, może to być forma buntu przeciwko negatywnej i zbyt krytycznej postawie nauczyciela. Przyczyną strachu bywa perfekcjonizm dziecka i lęk przed domniemaną porażką w szkole, zbyt wygórowane oczekiwania wobec dziecka ze strony rodziców, albo porównywanie osiągnięć dziecka do innych uczniów.
Objawy fobii szkolnej mogą wskazywać na to, że uczeń jest karany w domu za złe oceny lub często słyszy opowieści bliskich o przykrych doświadczeniach związanych ze szkołą.
Inne przyczyny strachu przed szkołą
Lęk przed szkołą może wynikać z wrodzonej nieśmiałości dziecka. Młodsze dziecko obawia się pójścia do nowej szkoły, jeśli starsze rodzeństwo przedstawia szkołę jako miejsce nieprzyjazne, a chodzenie do szkoły jako przykrą konieczność. Problemem mogą być także deficyty dziecka, np. wady wymowy, zez, odstające uszy lub dysleksja rozwojowa, które bywają przyczyną wyśmiewania się przez rówieśników.
Objawy fobii szkolnej występują u niektórych dzieci nadopiekuńczych rodziców, mogą wiązać się ze stratą bliskiej osoby, jej śmiercią, chorobą lub rozwodem rodziców.
Fobia szkolna. Objawy
Stach przed szkołą może być manifestowany przez dziecko na różne sposoby. Objawy fobii szkolnej to przede wszystkim usilne unikanie kontaktu ze szkołą przez dziecko. Nasilają się głównie w niedzielę wieczorem, a zmniejszają w dni wolne od nauki, weekendy i święta. U niektórych uczniów występują objawy somatyczne, takie jak ból brzucha, wymioty, nudności, biegunka, bóle i zawroty głowy.
Zestresowany uczeń może mieć stan podgorączkowy lub gorączkę, duszności, nadmiernie się pocić, a także zgłaszać przyspieszone bicie serca lub kołatanie serca. Czujność rodziców powinny wzmożyć czerwienienie się, omdlenia, drżenie rąk i mięśni, wzmożone napięcie, unikanie kontaktów społecznych, wycofanie, ale także nadmierna zależność dziecka od innych.
Dziecko nie chce chodzić do szkoły. Jak mu pomóc?
Czy można skutecznie pomóc swojemu dziecku w pokonaniu lęku przed szkołą? Oto kilka sposobów!
Pozytywny obraz szkoły
Na rodzicach spoczywa ogromny obowiązek budowania pozytywnego wizerunku szkoły. Opowiadaj swojemu maluchowi, co ciekawego może wydarzyć się podczas dnia nauki. Spróbujcie wspólnie zastanowić się, jakie czynności sprawiają dziecku najwięcej przyjemności i co zmienić, by dzień w szkole być przyjazny i ciekawy.
Rozmawiaj!
Chociaż dziecko nie zawsze chce dzielić się swoimi przemyśleniami na temat szkoły, spróbuj dowiedzieć się, co stanowi źródło problemu. Nie wyśmiewaj jego uczuć i nie umniejszaj roli problemu – dla Twojej pociechy to stan, z którym sobie nie radzi i potrzebuje wsparcia. Buduj z dzieckiem relację opartą na zaufaniu. W przypadku młodszych dzieci w rozwiązaniu kłopotu pomocne mogą być bajki terapeutyczne.
Pomoc psychologa
Jeśli widzisz, że Twoje dziecko obawia się szkoły, być może konieczna będzie pomoc psychologa lub pedagoga, któremu młody człowiek zaufa. Nie zmuszaj dziecka do rozmowy, niekiedy łatwiej otworzyć się przed kimś zupełnie obcym lub zwierzyć się innemu członkowi rodziny. Ważne, by poznać źródło problemu i skutecznie z nim walczyć.
Mama radzi mamie
Nie bagatelizuj problemu, gdy zauważysz, że Twoje dziecko unika chodzenia do szkoły. Staraj się zrozumieć stan, z którym się boryka. Być może wystarczy rozmowa z nauczycielem, budująca rozmowa przed snem lub zaproszenie do domu kogoś z rówieśników. Wytłumacz dziecku, że jest dla Ciebie ważne, niezależnie od otrzymywanych ocen i wyników ze sprawdzianu. To, czy uda Wam się pokonać skolinofobię, może mieć wpływ na dalsze życie zawodowe dziecka i budowanie relacji w dorosłym życiu.
Lęk przed szkołą? Skorzystaj z pomocy specjalisty
Jeśli Twoje dziecko dotyka strach przed szkołą, warto sięgnąć po pomoc specjalisty. W LINK4 Mama proponujemy Ci ofertę ubezpieczenia dla dziecka, które pomoże sprawnie uporać się z konsekwencjami choroby lub koniecznej nieobecności Twojego dziecka w szkole. A kiedy maluch będzie czuł się nieswojo, w ramach polisy zorganizujemy i pokryjemy koszty 1 konsultacji z psychologiem!
Ubezpieczenie daje Ci narzędzia, by efektywnie pomagać Twojemu dziecku i chronić je w najlepszy sposób, na jaki zasługuje.
Strach przed szkołą. Kilka słów na koniec
Fobia szkolna to złożony problem, którego pojawienie się może skutecznie utrudniać dziecku codzienne funkcjonowanie. Obawa przed pójściem do szkoły i spotkaniami z rówieśnikami może mieć wiele przyczyn, dlatego niezbędna jest szczera rozmowa z dzieckiem i uważne obserwowanie jego zachowania. Być może niewielka zmiana w Twoim zachowaniu lub pomoc w rozwiązaniu trudności sprawi, że Twoja pociecha odzyska dawną radość i chęć do działania.
Jeśli chcesz jeszcze skuteczniej wspierać i chronić swoich bliskich, zapoznaj się z szeroką ofertą LINK4 Mama i wybierz ubezpieczenie optymalnie dopasowane do Waszych potrzeb. Ciesz się czasem ze swoim dzieckiem i bądź jego podporą w drodze ku dorosłości!
Informacje o produktach, limitach i wyłączeniach a także OWU dostępne na stronie www.link4mama.pl
